De handleiding stress geeft u informatie over stress en de gevolgen van stress.

De handleiding stress geeft u informatie over stress, de gevolgen van stress en wat dit kan doen met uw lichaam, over wat het kan beteken voor u in het dagelijks leven en hoe u er beter mee zou kunnen omgaan. De handleiding geeft een duidelijk beeld hoe u stress kunt aanpakken, kunt uit leggen aan de hand van de 4 fase en wat u kunt doen de klachten te verminderen.

A

• Aanpak = De aanpak van stress is het dagelijks bezig zijn met de stress en leren wat stress met u doet, hoe het voelt en wat u er aan kunt doen. Stress aanpakken kan alleen wanneer u consequent ermee bezig bent en het volhoud, wanneer u stopt komt de stress vaak heviger terug.
• Bui (Stress bui) = Een stress bui kan starten en binnen enkele seconde op een toppunt zijn. De stress gaat in stress stromen door het lichaam. Het lichaam staat in een keer in volledige spanning. Hoe meer stress een persoon ervaart hoe meer buien er op een dag zijn.
• Ach iedereen heeft wel meer stress = geen gehoor geven aan de problematiek, doen of dat de stress voor de persoon wel mee valt en het niet erg is. de gevolgen van de stress worden hier bij niet gezien. de persoon kan zich hierdoor minderwaardig voelen en een zeur.
• Ademhaling = stress heeft veel met de ademhaling te maken, wanneer een persoon meer stress heeft ademt de persoon vaak door de mond. Om de ademhaling meer onder controle te krijgen legt u een hand op uw buik en brengt u meer controle aan in de ademhaling door lichte druk.
• Afleiding zoeken = Afleiding zoeken kan helpen om uit een fase te komen of te voorkomen dat het hoger oploopt. Door iets ander te gaan doen en de zinnen te verzetten, neemt de stress af en veranderen gedachten waardoor die minder bezig houden en u meer rust vind.
• Agressie = kan komen door de vele spanning in het lichaam, te hoog oplopende stress en veel gedachten, hierdoor kan het gedrag van de persoon veranderingen in woord of uitingen.
• Anderen (stress van anderen) = Stress van andere kan voelbaar zijn voor iemand ie hooggevoelig is voor stress. Zoals bijvoorbeeld wanneer personen feestdagen stress hebben is dit vaak duidelijk voelbaar.
• Angst = Angst is een natuurlijke stressreactie. angst zorgt voor veel stress, veel stress kan zorgen voor angst.

B

• Belangstelling = verminderde belangstelling voor de omgeving, omdat steeds meer dingen stress geven of om stress te vermijden. Door meer stres neemt het plezier meer af waardoor er minder belangstelling is voor dingen of personen.
• Benauwd = bij hoge stress kan een persoon het benauwd krijgen door een verkeerde ademhaling. Hierdoor neemt de stress alleen maar toe. De benauwdheid kan er voor zorgen dat er een adem te kort is en een persoon gaat hyperventileren.
• Beperking = door stress kan een persoon zijn leven beperkt raken en zaken minder goed gaan. Van de stress krijgt een persoon lichamelijke klachten. Door hoge stress zijn leuke dingen als een dierentuin of pretpark minder goed mogelijk.
• Bewegen (bewegen bij stress) = Bewegen bij stress is zeer belangrijk om de spieren soepel te houden, de stress te verminderen en gedachten te veranderen om minder gevolgen van de stress over te houden.
• Boosheid = De persoon is vaak boos omdat dingen nog niet zijn uitgesproken, het niet is opgelost. De stres kan ervoor zorgen dat een persoon harder of meer kortaf praat
• Burn-out = door hoge werk druk of veel stress volle periode kan een persoon een burn-out oplopen. De persoon heeft te lang geleefd in de stress, zorgen en gedachten die de situatie hebben verergerd en die niet zijn verwerkt.

C

• Chronische stress = Fibromyalgie, jicht, artritis en reumatische klachten worden velen malen verergerd door chronische stress. Chronische stress ontstat naar 6 maanden minimaal 4 dagen pers week zware stress.
• Chronische pijnklachten = Door dagelijks hoge stress krijgt een persoon pijnklachten, deze klachten kunnen ook chronisch worden waardoor een persoon regelmatig zware pijnklachten heeft.
• Competitiedruk = moeten presteren, moeten winnen, vervoer, minder sociale contacten of tijd hiervoor
• Conflicten = doordat een persoon prikkelbaar is, minder goed slaapt, veel stress heeft, is de kans op ruzies of conflicten groter. De persoon heeft door de stress een kort lontje.
• Concentratie = De concentratie van een persoon neemt vaak af, waar normaal functioneren moeilijk word. Het word moeilijk om te lezen of bezig te blijven met een activiteit. Door minder concentratie gaat het functioneren van de persoon achteruit.
• Crisis noodplan = wanneer een persoon zeer hoog oplopende stress heeft is het belangrijk direct actie te ondernemen. Aan de hand van 4 stappen kunt u uit een crisis komen door dagelijks de stappen door te nemen en te oefenen in lichtere buien.

D

• Dagboek (stressdagboek) = het stress dagboek is er om meer inzicht te krijgen in de stress, wat stress met u doen en wat de gevolgen zijn van de stress voor uw lichaam en uw leven. Door het dagelijks bijhouden van het dagboek leert u de signalen van opkomende stress erkennen waardoor u buien kunt voorkomen of verminderen.
• Drukte = Van drukte kunnen personen erg veel stress ervaren. De persoon voelt zich niet op zijn gemak en wilt weg. De stress kan in een bui veranderen.
• Duidelijkheid = wanneer dingen onduidelijk zijn kan dit zorgen voor veel meer stress, het roept een hoop vragen op, een persoon maakt zich meer zorgen en het blijft de persoon bezig houden.
• Duizelig = door hoge stress kan een persoon minder goed eten, vaak gaan gedachten snel door het hoofd, waardoor de persoon zich meer duizelig voelt tijdens het op staan of licht in het hoofd

E

• Eetpatroon = Wanneer een persoon stress ervaart eet het minder of heeft geen gevoel van moeten eten of een persoon gaat meer eten, vaak is dit meer snacken. Het voedingspatroon veranderd door stress. De ene persoon kan ondergewicht krijgen en een andere persoon overgewicht.
• Extra gevoelig (extra gevoelig voor stress) = door de prikkelbaarheid en de triggers die een persoon heeft ervaart een persoon meer hooggevoeligheid. De persoon kan door de kleinste dingen worden getriggert en in een bui komen.

F

• Faalangst = de angst om het niet goed te doen geeft veel stress, gedachten en kan het gedrag van een persoon veranderen. De angst om het perfect te moeten doen wat niet of minder goed lukt, moet worden doorbroken om minder angst en stress te ervaren.
• Frustratie (stress en frustratie) Door de stress en spanning in het lichaam is een persoon eerder gefrustreerd en kan boze buien hebben. De frustratie heeft vaak te maken met dingen die niet goed gaan, niet worden opgelost, of waar de weinig oog voor is.
• Fysiologische stressoren zijn vooral belastend voor je lichaam. Voorbeelden hiervan zijn: pijn, ziekte en verwondingen.

G

• Gedachten = gedachten die vaker opkomen of vasthouden zijn gedachten die stress veroorzaken en het gevoel, gedrag en emoties veranderd. door de gedachten kan en persoon veel stress buien ervaren wanneer het niet is verwerkt een een plekje heeft gekregen.
• Gedachten stromen = van gedachten stromen in de 4 fase kan een persoon erg veel stress ervaren. De gedachten in fase 3 gaan mega snel door het hoofd, wanneer deze gedachten zoals bij een PTSS, vaak traumatisch zijn, zijn dit negatieve gedachten stromen.
• Gevolgen = Stress heeft vele gevolgen, het is belangrijk deze te kennen en te weten hoe u deze kunt voorkomen, door een verandering in de levensstijl of door meer rust te zoeken. Door de gevolgen te erkennen van een bui kunt u hierop eerder inspringen, door het gevoel te erkennen voor het een bui word. De lange termijn gevolgen van stress zijn blijvend.
• Grenzen aangeven = moeite met grenzen aangeven kan zorgen voor veel stress en zorgen. Grenzen zijn belangrijk om aan te geven zodat andere er rekening mee houden wat u topniveau is en dat er niet over heen word gegaan om buien te voorkomen.

H

• Hartpijn = Wanneer stress lange aanhoud en hoog is kan er door de hoge bloeddruk hartpijnen ontstaan van te hart kloppen, steken of druk op de borst.
• Hartslag = Stress zorgt voor een verhoogde bloeddruk, waardoor het hart veel sneller gaat kloppen. Zoals na een stuk hardlopen en dan stoppen.
• Hoofdpijn (hoofdpijn door stress) Door stress staat er veel spanning op de spieren en komt er meer druk in het hoofd waardoor een persoon hoofdpijn ervaart. De hoofdpijn kan oplopen tot een migraine.
• Hooggevoelig = door stress is een persoon meer hooggevoelig voor geluid, geuren, licht. De persoon is gevoelig omdat het dagelijkse stress ervaart en prikkelbaar is. Door het piekeren slaapt een persoon minder goed. de persoon kan vaak minder goed tegen harde geluiden of geluiden die regelmatig achter elkaar zijn zoals het laten lopen van een kraan.
• Huis (stress in huis) = stress in huis kan worden veroorzaak door veranderingen, drukte, kleine dingen, minder opruimen. Wanneer een persoon veel spullen op dezelfde plek legt en dit regelmatig opruimt ervaart een persoon minder stress. Een opgeruimd huis is een opgeruimd hoofd.
• Hyperventilatie = wanneer benauwdheid lang aanhoud en dit samen met de extra stres van het benauwd zijn, kan een persoon gaan hyperventileren. De benauwdheid loopt alleen op en er is geen controle meer over.

I

• Immuunsysteem = Een verzwakt immuunsysteem door stress kan komen door minder naar buiten te gaan om te bewegen bijvoorbeeld bij spierpijn klachten.
• Instabiele omgeving = Wanneer een persoon een instabiele omgeving heeft veroorzaakt dit veel stress. Wanneer een persoon geen werk heeft of wanneer een persoon geen naasten heeft of als er meer problematiek is dan alleen stress.

K

• Kleine dingen = Stress kan voort komen uit kleine dingen zoals het zoeken van de sleutels of de juiste papieren. Veel van deze dingen zijn door een kleine verandering makkelijk aan te pakken en schelen een hoop stress, door bijvoorbeeld alles op een vaste plek.
• Kortademigheid (stress en kortademigheid) = wanneer stress te hoog oploopt kan een persoon bij chronische stress longproblematiek ontwikkelen, bijvoorbeeld een persoon heeft een paar ademhalingen minder per minuut, waardoor het vaker diep moet zuchten om de ademhaling in orde te krijgen. Hoe vaker de stress hoog is hoe vaker kortademig een persoon is.

L

• Lichamelijke klachten = Lichamelijke klachten komen voor wanneer stress langere tijd aanhoud, dit kan zijn enkele weken tot maanden. Veel al van de klachten is vastzittende schouders of pijn in de nek of rug. De klachten ontstaan door spierspanningen veroorzaakt door de stress.
• Lichte stress = is een lichte fase stress, zoals bij een spannende voetbal wedstrijd. De stress neemt na de wedstrijd weer af en de rust komt weer terug. Aan lichte stress zitten geen lichamelijke gevolgen.
• Loslaten = door gebeurtenissen niet los te kunnen laten worden het vastzittende gedachten die maalgedachten kunnen worden die erg veel stress veroorzaken. Door gebeurtenissen te verwerken en aan te pakken en een manier te vinden het meer een plekje te geven heeft u minder stress.
• Lotgenoten = Lotgenoten zijn de ervaring specialisten van de stress en weten hier alles van. De personen begrijpen waar u mee zit en wat de stress inhoud. Het praat vaak makkelijker met iemand met dezelfde problematiek dan naasten.

M

• Mindfulness = is een manier van een gezonde levensstijl met doel zo relaxt mogelijk door het leven met gezonde voeling beweging en ontspanning. Hierdoor heeft een persoon het minst last van stress en kan de stress makkelijker in een balans worden gebracht.
• Moe (moe door stress) = Een persoon raakt uitgeput door de stress, het kost veel energie.Wanneer een persoon minder goed slaapt, door de gedachten of situaties die bezig houden, kan de batterij steeds slechter opladen waardoor er steeds meer stress en vermoeidheid is.

N

• Nadenken = nadenken op een rustig tempo of besluiten nemen is moeilijk wanneer een persoon dagelijks stress ervaart. De gedachten hebben vaak de overhand, waardoor goed nadenken word vermoeilijkd.
• Niveau (stressniveau) = Het stressniveau bepaalt in welke fase van de stress u bent en wat u moet gaan doen om een fase te laten zaken. Het niveau is belangrijk om om te herkennen bij uzelf een hoe het voelt wanneer u een fase omhoog gaat en/of een fase zakt. Door het niveau te herkennen kunt u er meer balans in aan brengen.

O

• Oorzaak = het is belangrijk om te weten wat de stress veroorzaakt, is het een gebeurtenis, werk, gezin, gedachten aan een situatie? Wanneer de oorzaak duidelijk is weet u waar u kunt beginnen met het aanpassen om stress te verminderen.
• Oplossingen = er zijn standaard oplossingen die kunnen helpen bij stress, voor de ene persoon kan het wel helpen maar voor de andere totaal niet. Het is uitzoeken welke manier voor u het beste werkt en wat wanneer in welke fase wel helpt. Het is belangrijk om de 4 fase te kennen om meer balans aan te brengen in stress en deze laag te houden.
• Orkaan = is de 4 de fase van stress, de hoogste fase waar een persoon in kan zitten. Alle signalen zijn zeer extreem en de persoon is zichzelf niet meer. Uit deze stress is het niet mogelijk alleen uit te komen. Vaak is het nodig kalmeringsmedicatie te nemen om lichamelijke klachten te voorkomen.
• Overleven = Van oudsher had stress een zeer belangrijke rol bij het overleven. Door de angst in een keuze van vluchten of vechten, kan de stress ervoor zorgen door te gaan en te overleven. Bij chronische stress is een persoon vaker aan het overleven dan leven.
• Overprikkeld = Door stress is een persoon snel overprikkeld, de persoon ervaart voor langere tijd stress waardoor het meer gevoelig word voor dingen rondom de persoon. De persoon krijgt meer triggers die de stress in stand houden. wanneer een persoon vaak overprikkeld is heeft een persoon naar enige tijd steeds minder rust en raakt hierdoor nog vker overprikkeld.

P

• Perfectionisme = Wanneer een persoon is gericht op dat alles perfect moet zijn, ervaart een persoon veel stress en is het nooit goed genoeg. Wanneer een persoon een schilderij maakt is het nooit af, het is niet perfect genoeg waardoor een persoon doorgaat. Door minder perfect ook goed te vinden kan er veel stres van een persoon afvallen.
• Piekeren = Piekeren zorgt voor zeer veel stress door vastzittende gedachten of maal gedachten die niet willen loslaten of kunnen worden verwerkt. Piekeren houd een persoon wakker waardoor er minder nachtrust is en een persoon zin meer zorgen maakt. een persoon ervaart overdag meer stress.
• Plannen = wanneer een persoon het lastig vind om te plannen ervaart het meer stress en is de dagstructuur minder. Door goed plannen en een overzichtelijke dagplanning is het makkelijk te volgen en is er minder stress. Hoe meer de dag gepland is , hoe meer u zich aan de planning en structuur kunt houden hoe minder stress u ervaart.
• Prestatiegerichtheid = door steeds te moeten presteren bijvoorbeeld op school door het maken van toetsen proefwerken is er veel stress bij de persoon om het allemaal te leren, te onthouden en het proefwerk goed te maken. Veel personen hebben tijdens de examenperiode veel stress, de personen maken zich meer zorgen.
• Prikkelbaar = Een persoon met stress is meer prikkelbaar. Dit komt vaak door te veel stress, weinig nachtrust, veel gebeurtenissen of te veel druk. De stress blijft hangen waardoor een persoon er meer last van heeft op een dag.
• Psychologische stressoren zijn situaties, opmerkingen, personen of gebeurtenissen die je negatief of bedreigend opvat. Voorbeelden hiervan zijn: scheiding, deadlines op werk, studiedruk.

R

• Roken = Van stress gaan veel personen meer roken dan normaal.
• Rugpijn = stress zorgt ervoor dat een persoon regelmatig last heeft van pijn, steken of krampen in de rug. Vaak is dit in de onderrug boven het stuitje of pijnklachten van de schouders die vastzitten of nekpijn veroorzaken.

S

• Slaapproblemen ( stress en slaap) = door piekeren kan een persoon moeilijker in slaap komen of door slapen. Wanneer dit enige tijd aanhoud heeft een persoon binnen een week een slaaptekort en slaapproblematiek. Een persoon met PTSS slaapt gemiddeld 4 uur per nacht, de persoon ervaart veel stress uit nachtmerries en nare herinneringen, dit zorgt voor piekeren en meer prikkelbaar overdag, waardoor de nachtrust steeds word beïnvloed.
• Spierpijn (spierpijn bij stress) Wanneer stress op een hoog niveau langer aanhoud krijgt een persoon meer last van spierpijnen, krampen of vastzittende spieren. De spierpijn kan verholpen en voorkomen worden door dagelijks een aantal relax oefeningen te doen of yoga of een ademhalingsoefening. Door rust in het lichaam, is er minder spanning op de spieren, zijn er minder pijnklachten.
• Stemmingsstoornissen = Stress kan een rol spelen bij het ontwikkelen van een stemmingsstoornis zoals bijvoorbeeld depressie of een angststoornis.
• Storm = is de 2de fase van stress, het is belangrijk afleiding te gaan zoeken en te proberen meer te rusten om de stress te laten zakken. Het moet voorkomen worden dat de stress verder oploopt naar fase 3.
• Studie stress = door examen druk of het leren van toetsen heeft een persoon meer stress rond de studie, ook werk kan hierbij een rol spelen wanneer het lastig is te combineren met voldoende rust.
• Supermarkt stress = Wanneer het druk is in de winkel kan een persoon hier last van hebben en meer stress hebben dan anders. Het kan zijn dat een persoon het moeilijk vind om naar een supermarkt te gaan om de deur uit te moeten en er echt naar toe te gaan. Voor de persoon is er een opstarttijd nodig om te gaan, dit geeft veel stress.

T

• Tegenwerken = tegenwerken van de stress, werkt averechts. Het veranderen van gedachten naar meer positief door het gebruik van helpende gedachten aan een leuke vakantie helpen vaak beter. De stress blijft langer weg en het denken veranderd.
• Te veel tegelijkertijd = door te veel hooi op de vork te nemen, legt een persoon erg veel druk neer bij zichzelf, waardoor er een werkdruk is, en de persoon een vergrote kans heeft op een burn-out en dagelijks meer stress gaat ervaren.
• Tornado = is de 3de fase van de stress, het niveau is erg hoog en er is geen tijd langer te wachten het moet worden voorkomen dat het code orkaan word. In de fase tornado zijn veel oplossingen vaak niet meer werkzaam, het kan averechts werken. Het is belangrijk de fase van te voren te bekijken en te weten wat nog wel kan helpen om de fase uit te komen. Kijk terug naar vorige momenten om te leren hoe u de stress beter kunt aanpakken verwerken en kan loslaten.
• Transpireren (hitte bui) = van te hoge stress die enige tijd aanhoud kan een persoon het erg warm krijgen, het voor hoofd kan aanvoelen als zeer warm. De persoon krijgt last van een hitte bui, en begint met zweten.
• Trauma = personen met een trauma ervaren meer stress door traumagedachten die een persoon regelmatig over de dag bezig houden. de gedachten zorgen voor nare herinneringen die stress veroorzaken. De persoon kan herbelevingen of nachtmerries hebben zoals de situatie toen was en het opnieuw beleven met de zelfde angsten.
• Trigger = Stress kan een trigger zijn voor mentale problematiek. Stress kan worden veroorzaakt door een trigger zoals geluiden, woorden of geuren. Mentale problematiek kan bijvoorbeeld zijn een burn-out. Een trigger door geluid kan bijvoorbeeld zijn een bladblazer.
• Trillen = door te veel spanning op de spieren kan een persoon gaan trillen of onverwachte bewegingen maken, zoals bij spasme. Het trillen van de spieren gebeurt wanneer een persoon te lang onder zware stress en druk staat.

V

• Vakantiestress = vakantiestress kan voor een groot deel voorkomen worden door een goede planning, op tijd te beginnen en duidelijkheid voor uzelf te geven.
• Vergeetachtigheid = stress en gedachten werken vaak samen, waar er veel gedachten zijn, is er veel stress. De gedachten vermoeilijken de concentratie, waardoor een persoon eerder iets vergeet. In deze periode is het belangrijk om te blijven werken aan de concentratie door te blijven lezen. Maak aantekeningen om het nog eens terug te lezen. De vergeetachtigheid, kan als gevolg hebben dementie.
• Verkleinen = het verkleinen van de stress naar een spanning geeft een verkeerd beeld van de ernst, de persoon heeft veel last van stress wanneer het dit aangeeft. Het is belangrijk om er alert op te zijn en het serieus te nemen. De persoon voelt zich niet gehoord in het probleem.
• Vermoeidheid = door meer gedachten en slechter slapen, is een persoon vaak overdag erg vermoeid. Stress put het lichaam uit omdat het vecht tegen de stress om het zo rustig mogelijk te houden.
• Vermijden = personen die veel stress ervaren kunnen plekken of personen gaan vermijden omdat het te druk is of te veel stress geeft. Hierdoor beperkt de persoon zijn eigen leven door minder dingen te kunnen en gaan doen. De kans is groot dat een persoon in een sociaal isolement komt.
• Verminderen = het verminderen van de stres werkt niet voor iedereen hetzelfde, wat voor de ene wel werkt werkt voor de andere niet. Het verminderen van de stress is afhankelijk hoe goed u met de stress kunt omgaan, in welke fase u zit en hoe goed u het kunt erkennen bij u zelf. Het verminderen van stress begint bij een onderzoek bij uzelf naar de stress.
• Vorige momenten = De vorige momenten dat u in een fase zat, te leren herkennen wat dit doet met uw lichaam en te kijken hoe u hier beter op kunt reageren om het minder hoog op te laten lopen. Door het leren van de eigen stress door te kijken naar vorige momenten waar het minder goed ging en hierop een aanpassing te bedenken kunnen fase eerder worden gestopt.

W

• Warmte = Stress en warmte zijn vaak geen goede combinatie. Door warmte loopt de stress op en heeft een persoon meer stress, piekert meer. De stress is meer in buien aanwezig, waardoor een persoon meer stemmingswisselingen heeft op een dag en meer prikkelbaar is.
• Werkstress = Door te hoge werkdruk ervaart een persoon regelmatig stress van het werk. Door hierin lang te werken is de kans op een burn-out zeer groot.
• Wind = is de 1ste en de lichtste fase van de stres, hier is de stress rustig en/of niet aanwezig. Dit is de basis fase van stress en belangrijk om bij terug te komen wanneer de stress hoger oploopt. Wanneer deze fase er niet meer is en een persoon start in fase 2 dan heeft een persoon dagelijks meer stress.

Z

• Zware stress = is een zeer hoge fase van stress, het topniveau, alles geeft stress en een persoon kan niet meer de rust vinden. Veel dingen werken niet om rust te krijgen. Het effectiefst is in een donkere kamer met zo min mogelijk geluid om rust te vinden. De zware stress zorgt voor lichamelijke klachten.