PTSS als hulpverlener

Wat is het?

Personen in de tijd van de pandemie hebben veel kans op het oplopen van een PTSS. Veel personen uit de zorg, politie, of defensie hebben een grote kans op het krijgen van een PTSS omdat deze aan de frontline staan. Maar ook de overige personen hebben een zeer grote kans op het oplopen van een COVID PTSS.

Voor artsen en verpleegkundige in de ziekenhuizen is het met een groot virus een zeer zware en moeilijke tijd, waar weinig aandacht is voor het mentale leed achter de arts. Dagelijks heeft een arts diverse slecht nieuws gesprekken met de naasten. Een arts of verpleegkundige is niet van beton, het is een persoon die door moet gaan ondanks alle gebeurtenissen. Hoe langer een arts hierin doorgaat hoe groter de mentale schade kan zijn.

Niet iedere nare gebeurtenis zorgt voor een PTSS, vaak heeft het enige tijd nodig om te verwerken of een plekje te geven en nemen daarna de signalen af. In Nederland zijn vele manieren om een PTSS op te lopen door het virus. De meest bekende groep die een PTSS kan oplopen door het virus is de zorg en met name de IC.

Herkennen

Voor een arts is een pandemie vergelijkbaar met een oorlogsituatie aan de hand van de hoeveelheid van de patiënten. Het is druk, veel stress en hoe meer patiënten en hoe minder middelen hoe onoverzichtelijke het word. Er word erg veel gevraagd van een arts. Een normaal drukke dag op het werk kost enige tijd voor u dit heeft verwerkt en losgelaten. Na een week drukte is er minimaal 1 weekend nodig om bij te komen, vaak is dit nog niet voldoende. Bij een arts is er in deze tijd niet de ruimte om dit goed te verwerken. Hoeveel mensen een PTSS oplopen is moeilijk in te schatten het is afhankelijk van de persoon hoe goed alles word verwerkt en hoe goed de persoon er mee overweg kan. Maar de kans is zeer groot op een grote toename.

Voor personen uit de zorg is het duidelijk hoe een PTSS word opgelopen door de nare gebeurtenissen op de IC of in een ambulance. Voor deze groep is het duidelijk hoe de PTSS tot stand komt, door de ernst van het virus en wat dit voor gevolgen heeft voor de personen. Er zijn veel mensen overleden wat het extra zwaar maakt. De personen hebben weinig tijd om zaken te verwerken door de lange dagen dat ze werken.

Voor personen buiten de sectoren is het vaak minder bekend dat ze een vergroot risico lopen op een PTSS. De situaties die een persoon mee maakt zijn vaak erg naar, heftig en zijn van dichtbij in de familie gezin of vriendenkring. Dit kan door bijvoorbeeld huiselijk geweld of rouw of omdat een persoon moet revalideren naar corona.

Een PTSS kan ook worden opgelopen door de angst die een persoon heeft door nieuwsberichten. Het nieuws geeft een persoon zoveel angst dat het word belemmer in het dagelijks leven. Door de te blijven hangen in een angst word het nieuws negatief opgeslagen en krijgt een persoon vaak meer angst. Angst voor het virus heeft bijna iedereen wel gekend, vooral in de begin maanden van onzekerheid onduidelijkheid en niet weten wat er verwacht kan worden.

Door dat er op meerdere gebieden veel meer leed is die PTSS kan veroorzaken is de kans groot dat er door het virus veel meer personen zijn met trauma gerelateerde klachten of een PTSS krijgen. Er komen meer personen met PTSS hoe langer het virus aanhoud. De nare gebeurtenissen voor de personen zijn het elkaar niet kunnen zien of ontmoeten. In de tijd op de ic is er geen bezoek, de naasten zit met veel zorgen en stress. Wachten op het slecht/ goed nieuws telefoontje van het ziekenhuis. Het ziektebed van COVID-19 en de rouw, het niet afscheid kunnen nemen van de persoon, het ziektebed dat een persoon heeft, achteruitgang, revalideren. Naasten, broers of zussen overlijden door de pandemie. Angst over de Covid19, de gevolgen, het nieuws, familie

Onzekere tijd waar weinig voorspelling in zit hoe het volgende week zal gaan. Het is afwachten op meer wetenschappelijk onderzoek. De onzekerheid kan zorgen voor meer stress of angst. Het hoofd voelt vaak vol aan. Het maakt een persoon erg onzeker en zorg voor minder zelfvertrouwen. Schuldgevoel. Veel emoties, woede, boos, verdriet, van alles door elkaar. Waarom overleef ik dit wel en mijn broer niet? Waarom heb ik milde klachten en overlijd een ander? Wahhh hoe kan de hele wereld besmet zijn? Waarom overleef ik als enige van de familie dit? Word ik ooit nog wel de oude?

Gevolgen

COVID PTSS word ook wel COVID-19 overlevenden syndroom genoemd. Het overlevenden syndroom is bekend van de periode na de oorlog, er was nog een diagnose die aangaf wat de signalen waren die aangaven wat de impact was op de mentale gezondheid. Dit sydroom is in 1980 PTSS genoemd. Het COVID-19 overlevenden syndroom is een PTSS van de pandemie vaak opgelopen door de naasten omgeving. Er is een grote kans op een PTSS bij families waar personen zijn overleden aan het virus, vooral al het meerdere familieleden zijn uit 1 familie. Een PTSS kan worden opgelopen door bedreigingen en geweld naar bijvoorbeeld winkelpersoneel wanneer er word gevraagd zich aan de regels te houden.

Wanneer een arts maar door gaat en door gaat verlegt een arts zijn eigen grenzen steeds opnieuw. Hierdoor heeft een arts meer kans op een burn-out en raakt overwerkt. De slecht nieuws gesprekken, het gevoel, de situatie, drukte, kunnen zorgen voor een trauma of nare gebeurtenis waardoor de arts meer kans heeft op een PTSS. Een arts zal minder snel toegeven dat het een trauma heeft opgelopen, dit heeft te maken dat veel artsen vinden dat het bij hun vak hoort. Hierdoor is de kans groot dat een arts onnodig lang met een trauma blijft rondlopen. Ook burger lopen een kans op een virustrauma bij bijvoorbeeld overlijden van naasten of meerdere bekende overlijden in korte periode. Ook het ziektebeeld wat bij het virus hoort kan als naar worden beschouwd.

er komen trigger die herinneren aan bijvoorbeeld het ziekenhuis, rouw, epidemieën, zorg dat u hierop bent voorbereid en weet hoe u het kunt aanpakken. Woorden die te maken hebben met corona en uw beleving kunnen triggers worden. Dit kan ook met een bepaalde geur die u in deze tijd herinnerd aan iets wat met de corona te maken heeft. Geluiden van een ambulance kunnen meer triggeren

De gevolgen voor angst kunnen zijn, dat een persoon niet meer naar buiten durft en hierdoor in een sociaal isolement terecht komt. Voor de persoon word het steeds moeilijker om 1x per week naar buiten te gaan voor het doen van boodschappen. De persoon vermijd zoveel mogelijk contact door de angst besmet te worden.Van angst worden gedachten traumatiserend in het hoofd. Door in de angst te blijven zitten worden gedachten steeds herinnerd an de angst. Angst roept op herbelevingen van eerdere angst uit het virus, waardoor het meer herbeleving angst word. De kans naast PTSS bestaat dat er een angststoornis groeit. Een winkel medewerker die word bedreigd omdat ze vraagt aan de regels te houden kan het beeld nog diverse keren herbeleven zoals het toen gebeurt is. Dit kan invloed hebben op het functioneren van de werknemer waardoor de werknemer moeilijker kan werken of korter moet gaan werken.

De persoon heeft nare herinneringen aan de gebeurtenis die met regelmaat als een film of dia voorstelling worden afgespeeld in het hoofd (herbelevingen). Herbelevingen kunnen gaan over het ziekenhuis en de ic, over belevingen van het nieuws en de beelden of andere situatie. De beelden die een persoon ziet als film of foto’s lijken of de persoon daar nog steeds is en het nu gebeurt. Het is heel angstig om het nog een keer te beleven. Bij een PTSS gebeurt dit zeer regelmatig.

Heeft vaak een ander voedingspatroon zoals veel meer snoepen of juist minder eten. De gedachten aan wat er is gebeurt en het trauma maken dat de eetlust of soorten eten veranderd. Het zijn meer eetbuien geworden om emoties te verstoppen of te verzachten. Stress en voeding gaan vaak niet samen. Stress blokkeert vaak de eetlust. Hierdoor krijgt een persoon vaak meer stress en valt veel af. Bij PTSS kan het al snel een nieuwe gewoonte worden om minder te eten.

Heeft last van veel gedachten en piekert veel over de COVID-19 en de nare gebeurtenis. Gedachten zijn moeilijk te stoppen en komen te pas en te onpas opzetten. De gedachten houden de persoon bezig op een dag. De persoon krijgt steeds meer moeite rust te vinden. Door maanden binnen te zijn kan een persoon in een depressie raken, somber zijn en negatieve gedachten groeien in de loop van de tijd. De gedachten komen vaker op en blijven vaker hangen.

Heeft vaak last van slaapproblematiek zoals nachtmerries of moeilijker inslapen. Het piekeren, overdenken of malen, zorgen houd een persoon wakker. De corona de situatie, de informatie, tegensprekende besluiten of zaken, het werk, het leed en nog vele andere punten zijn moeilijker te verwerken en zorgen vaak voor nachtmerries.

De persoon ervaart overdag veel meer stress dan ander. De stress is aanhoudend en moeilijk los te laten. Meer getriggerd worden door het nieuws. De persoon heeft een vergrote kan op het oplopen van een COVID-19 PTSS. of een covid trauma. Door de pandemie heeft de persoon een PTSS opgelopen, het is hierdoor vaak dubbel omdat de persoon eerst iemand helpt die corona heeft en daarna PTSS zelf krijgt waardoor vaak vele dagelijkse zaken minder mogelijk zijn.

Plan

Praat schrijf en schilder zoveel mogelijk van u af. Maak u hoofd zoveel mogelijk leeg door actief te sporten erover te praten met vrienden of naasten of door een doek te pakken en kwasten en een schilderij te maken. Maak problematiek vroeg tijdig bespreekbaar en loop er niet te lang mee rond. Vraag op tijd hulp om het aan te pakken en zoek naar mogelijkheden wat u thuis zelf kunt doen tot de intake.

Houd dagelijks de signalen bij in een dagboek en kijk welke verergeren. Wat kunt u doen de signalen te verminderen? Wat heeft u hiervoor nodig? Wat kan helpen in fase wind, storm, tornado en orkaan. Wat zijn goede manieren voor u om afleiding te gaan zoeken. Afleiding zoeken kan op verschillende manieren en niet voor iedereen is dezelfde oplossing werkzaam. Afleiding zoeken kan helpen buien te verminderen, gedachten te veranderen of te stoppen.

Vraag hulp bij het verwerken en accepteren van het verlies. Vraag hulp bij het een plekje te geven en zoek een manier die voor u aangenaam is. Let op de signalen van een trauma. Lees over de gevolgen en wat u zelf kunt doen het aan te pakken. De signalen zullen verergeren wanneer er geen stappen worden gezet voor het trauma te verwerken. Maak u hoofd zo leeg mogelijk om te kunnen slapen, start hiervoor met relaxen. Hoe meer u het een plek kan geven en met een aangepaste dagstructuur verder kan hoe rustiger het word en hoe makkelijker leefbaar. Er komen minder signalen op en gedachten houden minder bezig.

Er zijn nog veel mensen die dagelijks last hebben van de angst, besef dat u niet de enige bent, ga op zoek naar lotgenoten, informatie om er beter mee om te kunnen gaan en maak de angst bespreekbaar. Angst kan op de lange termijn zorgen voor buien en buien. Kijk het van bovenaf en hoe het virus zich verspreid. Bekijk alleen Nederland, hoe wij het? Hoe staan we ervoor? Hoeveel besmettingen zijn er en hoeveel komen erbij? Door het overzicht van bovenaf te bekijken geeft het vaak een duidelijker beeld.

Houd zoveel mogelijk vast aan de regels die worden gesteld. Zolang u de regels na leeft kunt u er niet meer aan doen, laat het verder zo veel mogelijk los, zodat het niet u dag gaat beïnvloeden. Accepteer het virus, het gaat niet weg door er bang of veel over na te denken. Het virus kan nog lang in het land zijn. Vind een weg om het virus meer los te laten en weer het dagelijks leven op te pakken, dit geeft veel meer rust dan u bezig houden met alles rondom het virus.

Probeer ondanks alle emoties, gevoel en gedachten elke dag even naar buiten te gaan al is het maar 30 minuten op een dag. Dit haalt u uit het denkpatroon van bijvoorbeeld de angst. Zorg dat het buiten “goed” voor u voelt door bescherming of iets anders. Zo kunt u met meer vertrouwen naar buiten. Ga alleen uit van wetenschappelijk onderzoek van bijvoorbeeld de Erasmus Universiteit deze hebben onderzoek gedaan naar het virus en weten er vaak meer over dan de virologen. Ga uit van mensen uit de praktijk die werken op de IC of met het virus zijn hebben de meeste ervaring en kennis.

Wanneer u merkt dat de gedachten aan het virus bezig houden onderneem actie, wacht niet met het aanpakken, oplossen en veranderen. Het kan uitlopen tot een PTSS, dan is er veel meer mentale problematiek. Een Corona PTSS kan worden behandeld met EMDR en rouwverwerking. Probeer zoveel mogelijk te verwerken door te schrijven praten, schilderen, lopen, sporten om het meer los te laten en er minder mee bezig te zijn. Het is belangrijk dat artsen en verpleegkundige de situaties en nare ervaringen kunnen bespreken met een psycholoog om het op een juiste manier te verwerken waardoor ze er minder schade aan overhouden.

Heeft u last van herinneringen? Terugkerende of malende gedachten zijn tekenen van het nog niet verwerkt hebben en kan zorgen voor mentale problematiek. Wanneer u meer last heeft van traumagedachten, herbelevingen, slaapproblematiek, piekeren of malen is het raadzaam een verwijsbrief te halen en het probleem aan te gaan pakken, er bestaat een grote kans op een PTSS. Vraag een gesprek aan bij de huisarts en maak de situatie bespreekbaar. Online is er een hulplijn waar u gebruik van kunt maken voor een luistert oor of informatie

Rouwverwerking is een vorm van therapie die u kan helpen. Praat erover met naasten. Wanneer een persoon mentale problematiek heeft opgelopen door het virus komt het eerst op de wachtlijst, aangezien deze erg lang zijn, heeft de persoon niet direct hulp, waardoor de kans bestaat dat er meer problematiek is wanneer de persoon eindelijk een intake heeft. Met de wachtlijsten die er nu zijn kan het vaak 1 jaar duren voor er iets is opgestart.

Heeft u naasten die werken in de zorg? Zorg voor een warme maaltijd en voor de boodschappen zodat de persoon zelf meer tijd heeft om bij te komen. Neem kleine klusjes als schoonmaken even over als er een epidemie heerst in Nederland. Let extra op de persoon die werkt op te veel stress, burn-out of ptss klachten. Maak het onderwerp bespreekbaar op de werkvloer met uw collega’s. Kijk hoe situatie misschien anders kunnen en zoek begeleiding die u in deze tijd kan helpen. Steun uw naasten door deze tijd neem, zoek informatie over PTSS om meer te weten te komen wat ptss is en inhoud. Het is belangrijk de signalen te kennen en op tijd in te stappen om klachten te verminderen.